Σκανδιναβία – Nησιά Åland
Θα ξεκινήσω αυτή τη σειρά άρθρων για τη Σκανδιναβία με το το ταξίδι που έκανα στα νησιά Åland τον Μάιο του 2015. Παρόλο το μικρό τους μέγεθος, τα νησιά είναι πλούσια σε φυσική ομορφιά, έχουν πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και ιδιαίτερο πολιτικό καθεστώς.
Τα Åland (στα Φινλανδικά Ahvenanmaa) αποτελούν επαρχία του Φινλανδικού αρχιπελάγους και ανήκουν στη Φινλανδία. Ιστορικά δε, και βάσει πολιτικών μεταξύ Φινλανδίας-Σουηδίας, ήταν και παραμένουν σουηδόφωνα. Έχω ακούσει από πολλούς και διάφορους, ότι μια πολιτική ώστε να μην αλλοιωθεί ο σουηδικός χαρακτήρας των νήσων είναι η απαγόρευση αγοράς γης στα Åland σε μη Ålanders… Συνεχίζουμε. Τα Åland λοιπόν αποτελούν τη μικρότερη επαρχία της Φινλανδίας, είναι αυτόνομα, αποστρατικοποιημένα και συνιστούν τη μοναδική επαρχία στην οποία ομιλούνται μόνο τα σουηδικά ως κύρια γλώσσα. Να σημειώσουμε εδώ ότι τα σουηδικά είναι αναγνωρισμένη επίσημη γλώσσα στη Φινλανδία και είναι μητρική περίπου 5% του συνόλου του πληθυσμού (εκτός των Åland). Τα νησιά έχουν τη δική τους σημαία όπως και κυβέρνηση ενώ οι κάτοικοί τους ανέρχονται στους περίπου 29000, η πλειοψηφία των οποίων κατοικεί στη μεγαλύτερη πόλη-λιμάνι, το Mariehamn (περίπου 11000). Fun fact: η πόλη ιδρύθηκε το 1861 και πήρε το όνομά της από τη Μαρία Αλεξαντρόβνα της Ρωσίας.
Τα νησιά αποτελούν δημοφιλή τουριστικό προορισμό λόγω του ήπιου κλίματος (συγκριτικά πάντα με την υπόλοιπη Σκανδιναβία) και του μεγαλύτερου αριθμού ωρών με ηλιοφάνεια. Οπότε, κάθε καλοκαίρι, κυρίως Σουηδοί και Φινλανδοί τουρίστες πηγαίνουν οικογενειακώς και κατασκηνώνουν στις πολύ καλά οργανωμένες υποδομές του νησιού.
Όπως ανέφερα σε άλλο ποστ μένω Σουηδία και το να πάει κανείς στα Åland (τουλάχιστον από τις περιοχές κοντά στη Στοκχόλμη) είναι παιχνιδάκι. Παίρνεις το καράβι (φάση κρουαζιερόπλοιο βασικά) από τη Στοκχόλμη και σε περίπου 5,5 ώρες είσαι εκεί (τα πλοία είναι φοβερά με πολλές επιλογές διασκέδασης και αφορολόγητα οπότε πολλοί Σουηδοί απλά παίρνουν τα καράβια χωρίς καν να κατεβαίνουν στους τελικούς προορισμoύς. Αυτό στη καθημιλουμένη είναι γνωστό και ως booze-cruise για προφανείς λόγους).
Οι καμπίνες που μέναμε λίγο έξω από το Mariehamn
Όταν επισκέφτηκα τα νησιά μέναμε σε κάτι καμπίνες τύπου κάμπινγκ λίγο έξω από το Mariehamn. Δεν είχε αρχίσει ακόμα η τουριστική περίοδος (είμασταν εκεί αρχές Μαΐου) και τα πράματα ήταν χαλαρά και ήσυχα. Νοικιάσαμε αυτοκίνητο και έτσι μπορούσαμε να μετακινηθούμε σε όποια περιοχή θέλαμε χωρίς πρόβλημα και παρόλο που δεν είχαμε και πολλές μέρες στη διάθεσή μας μπορώ να πω ότι ήταν αρκετές…
Τη πρώτη μέρα του ταξιδιού μας αποφασίσαμε να πάμε προς τη δυτική πλευρά των νησιών, προς το Eckerö. Το τοπίο ήταν κλασικό σκανδιναβικό, δηλαδή επίπεδο έδαφος με αρκετά δέντρα και δεσπόζον στοιχείο φυσικά το νερό. Οι οικισμοί και τα σπίτια ήταν διάσπαρτα και σε σημαντική απόσταση μεταξύ τους. Μάλιστα, όταν ρωτήσαμε μια ποδηλάτισσα για το πού βρίσκεται η πόλη γέλασε και μας είπε ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Αντί αυτού, μας έδωσε οδηγίες για να πάμε σε ένα καφέ το οποίο απ’ ότι μας είπε ήταν πολύ ωραίο και ιδιαίτερα δημοφιλές στη περιοχή (βασικά αν δεν είχε άλλο πού θα πάει ο κόσμος;).
Ålandspannkaka με τη σημαία των Åland στο Eckerö
Ακολουθήσαμε τις οδηγίες της και βρεθήκαμε στο καφέ το οποίο βρισκόταν όμορφα τοποθετημένο σε μια μικρή μαρίνα. Ο καιρός ήταν πολύ καλός και έτσι καθήσαμε έξω και ήπιαμε το καφέ μας συνοδεία Ålandspannkaka (κρέπα/τηγανήτα των Όλαντ). Είναι το τυπικό γλυκό τους και φτιάχνεται από μείγμα σταρένιου και καλαμποκίσιου αλευριού με αβγά, βούτυρο, ζάχαρη και καρδαμο ή σαφράν. Αντίθετα από τις κλασικές τηγανήτες, το μείγμα αυτό μπαίνει στο φούρνο και γίνεται κάτι σαν πίτα η οποία στο τέλος σερβίρεται με μαρμελάδα δαμάσκηνο και σαντιγύ. Ωραίο πράγμα αλλά βαρύ (θρεπτικό). Αφού φάγαμε και ήπιαμε κάναμε μια βόλτα στη περιοχή. Το μέροςμε τις βαρκούλες και τα ξύλινα σπιτάκια στο νερό ήταν πολύ γραφικό και έτσι ευχαριστηθήκαμε τη βόλτα μας… Πιο πέρα βρισκόταν εγκαταστάσεις για κάμπινγκ όπου φαντάζομαι ότι κατά τη τουριστική περίοδο θα είναι φίσκα…
Η περιοχή-μικρή μαρίνα γύρω από το καφέ στο Eckerö
Η εκκλησία του Hammarland
Στο δρόμο της επιστροφής σταματήσαμε στην εκκλησία του Hammarland. Τα νησιάγενικά έχουν αρκετές παλιές εκκλησίες (μάλιστα η εκκλησία του St Olaf στη Jomala πιθανολογείται ότι είναι η παλαιότερη της Φινλανδίας). Και η εκλησία στο Hammarland πάντως δε πάει πίσω. Χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, είναι χτισμένη από πέτρα και έχει την ιδιαιτερότητα της τοποθεσίας του πύργου της στο Νότιο τμήμα του Ναού. Η αυλή της είναι σπαρμένη με ταφόπλακες και το όλο κτίσμα βρίσκεται σε αρκετά απομονωμένο μέρος και βρίσκεται στη μέση μεγάλων πεδινών εκτάσεων. Μετά από την βόλτα μας αυτή επιστρέψαμε στη καμπίνα μας για χαλάρωση.
Την επόμενη μέρα πήγαμε προς την Ανατολική πλευρά των νησιών. Η πρώτη μας στάση ήταν το κάστρο Kastelholm, πολύ καλά διατηρημένο (αν και είχε καταστραφεί παλαιότερα από πυρκαγιά) και το οποίο πλέον στεγάζει το ομώνυμο μουσείο. Το συγκεκριμένο κάστρο έχει πλούσια παρελθόν, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη σουηδική ιστορία. Ο Gustav Vasa (πολύ σημαντική μορφή της ιστορίας της Σουηδίας) και ο Δούκας Johan είχαν ζήσει στο κάστρο ενώ εκεί φυλακίστηκε για κάποιους μήνες και ο Erik o 14ος (XIV) όταν αποτρελάθηκε εντελώς (δολοφονούσε ευγενείς και στο τέλος αυτοί πολύ πρωτότυπα επαναστάτησαν εναντίον του).
Εξωτερική πλευρά του Kastelholm
Το κάστρο χτίστηκε στα τέλη του 13ου αιώνα πάνω σε ένα νησάκι και αρχικά είχε αμυντικό ρόλο. Τα νερά όμως υποχώρησαν και πλέον βρίσκονται μόνο στις δυο πλευρές του κτιρίου. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι επισκέψιμο και ο επισκέπτης μπορεί να μάθει για διάφορες πτυχές της ιστορίας του αλλά και άλλες πληροφορίες σχετικές με τα νησιά Åland, όπως για παράδειγμα τις δίκες για μαγεία που έλαβαν χώρα στη περιοχή. Η θέα από τα υψηλότερα μέρη είναι εντυπωσιακή όπως και τα λάβαρα ευγενών της περιοχής που σώζονται στα ενδότερα. Αξίζει μια επίσκεψη στη γκαρνταρόμπα όπου μπορεί κανείς να δοκιμάσει για πλάκα πανοπλίες, κορώνες και άλλα μεσαιωνικά ενδύματα (ρέπλικες εννοείται)…
Λήψη από το εσωτερικό του Kastelholm
Πανοραμική θέα από την κορυφή του Kastelholm
Midsommar pole στο οutdoor museum Jan Karlsgården
Δίπλα στο κάστρο βρίσκεται και το «Outdoor museum Jan Karlsgården” το οποίο ουσιαστικά είναι μια έκταση με διάφορα παλιά κτίρια (ξύλινα σπίτια, ανεμόμυλους κτλ) που αναπαριστούν το παλαιότερο τρόπο ζωής στα νησιά. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και το “Prison Museum Vita Björn” όπου μπορεί κανείς να μάθει για τις συνθήκες διαβίωσης των φυλακισμένων και να διαβάσει γλαφυρές περιγραφές της ζωής στη φυλακή από τους ίδιους τους ενοίκους της.
Αφότου επισκεφτήκαμε τα παραπάνω, συνεχίσαμε την πορεία προς το φρούριο του Bomarsund. Αυτό το φρούριο ξεκίνησε να χτίζεται το 1830 αφότου η Σουηδία έχασε τον “Φινλανδικό Πόλεμο” με τη Ρωσική Αυτοκρατορία και η τελευταία προσάρτησε τα νησιά Åland και τη Φινλανδία. Ωστόσο δε τελείωσεποτέ μιας και κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου Άγγλοι και Γάλλοι στρατιώτες το ανατίναξαν.
Παρένθεση. Ο Κριμαϊκός Πόλεμος ήταν η ένοπλη αντιπαράθεση που διήρκησε από το 1853 μέχρι το 1856 κατά την οποία η Ρωσική Αυτοκρατορία αντιμετώπισε και τελικά νικήθηκε από τη συμμαχία Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Γαλλίας, Βρετανίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας. Αιτία του πολέμου αποτέλεσε η αντιπαράθεση των δυνάμεων για τα δικαιώματα των Χριστιανών Ορθόδοξων και τον Καθολικών στους Αγίους Τόπους, που βρισκόταν τότε υπο Οθωμανική κατοχή. Άλλοι λόγοι και γεωπολιτικά συμφέροντα ήταν τα βασικά αιτία αλλα δεν θα μακρηγορήσω επί του παρόντος. Κατά τη διάρκεια του πολέμου δόθηκαν πολλές και εξαιρετικά πολύνεκρες μάχες σε διάφορες περιοχές του κόσμου, εκτινόμενες από τα Βαλκάνια ως την Άπω Ανατολή. Ωστόσο, οι πιο αποφασιστικές ήταν αυτές της Κριμαίας όπου ανάγκασαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία να διαπραγματευτεί για ειρήνη. Ο επίλογος γράφτηκε με τη Συνθήκη των Παρισίων στην οποία μεταξύ άλλων περιελάμβανε και την αποστρατικοποίηση των Åland, η οποία ισχύει ως και σήμερα.
Ας επιστρέψουμε στο σήμερα και στο Bomarsund… Λίγα ερείπια μαρτυρούν πλέον την ύπαρξη αυτού του κολωσιαίου κατασκευάσματος. Η περιοχή όπου ήταν χτισμένο είναι ανοιχτή στο κοινό και μπορεί κανείς να περπατήσει ευχάριστα (καιρού επιτρέποντος) στην αρκετά μεγάλη παραθαλάσσια έκταση.
Ερείπια του ρωσικού φρουρίου στο Bomarsund
Ερείπια του ρωσικού φρουρίου στο Bomarsund
Στο νησί Prästo στο οποίο φτάνει κανείς με γέφυρα από την περιοχή όπου βρίσκεται το κάστρο, βρίσκονται έξι ρωσικά στρατιωτικά νεκροταφεία τα οποία αντικατοπτρίζουν και το εθνικο-πολιτιστικο μωσαϊκό που απάρτιζε τη ρωσική αυτοκρατορία: νεκροταφείο Μουσουλμανικό, Εβραϊκό, Χριστιανών Ορθόδοξων και Καθολικών. Όταν πηγαμε το σκηνικό ήταν πολύ όμορφο και σε συνδυασμό με το ηλιοβασίλεμα αποτέλεσε ένα πολύ ωραίο επίλογο για τη πολύ γεμάτη αυτή μέρα.
Ρωσικό νεκροταφείο στο Prästo
Εβραϊκό νεκροταφείο στο Prästo
Μουσουλμανικό νεκροταφείο στο Prästo
Η θέα από το Cafe Ugge på berge
Τη τελευταία μέρα του ταξιδιού μας ξεκινήσαμε και πάλι για τη ανατολική πλευρά τωννησιών, αυτή τη φορά βόρεια προς το Orrdalsklint. Τιπ: 20 λεπτά περίπου από το Mariehamn, πάνω από ένα τούνελ στο κεντρικό δρόμο βρίσκεται το Cafe Ugge på berge. Αν είναι καθαρός ο ουρανός ένα καφεδάκι πάνω στον βράχο με θέα το φυσικό τοπίο από ψηλά είναι ότι πρέπει. Ενδιαφέρον είναι ότι στη διαδρομή (λίγο περπάτημα από το παρκινγκ βασικά) βρίσκεται και μια πλάκα εις μνήμη “Κόκκινων” μαχητών που εκτελέστηκαν το 1918 από τους “Λευκούς» κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου στη Φινλανδία μεταξύ Κομμουνιστών και Αντικομμουνιστών (μαντέψτε ποιος ηττήθηκε). Ομολογώ ότι δεν είχα ιδέα για αυτή τη πλευρά της Φινλανδικής ιστορίας…
Μνημείο για εκτελεσθέντες κομμουνιστές από τους λευκούς στη περιοχή του Cafe Ugge på berge
Αφού λοιπόν ήπιαμε τον καφέ μας και μάθαμε και κάτι νέο, συνεχίσαμε για το Orrdalsklint. Το Orrdalsklint λοιπόν είναι το υψηλότερο σημείο των νησιών (129.1 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας, δε το λες και Έβερεστ αλλά κάνει τη διαφορά στο επίπεδο τοπίο της περιοχής) και από την κορυφή του έχει ωραία θέα. Ανεβήκαμε λοιπόν στην κορυφή (δεν ήταν και πολύ το περπάτημα), κάναμε μια βόλτα γύρω και θαυμάσαμε το τοπίο. Ο αριθμός των νησίδων με την πλούσια δασώδη βλάστηση και το νερό της Βαλτικής προσφέρει πολύ όμορφο θέαμα. Αφού ήπιαμε άλλον έναν καφέ στη καφετέρια που βρίσκεται στη κορυφή ξεκινήσαμε για να επιστρέψουμε στο Mariehamn.
Πανοραμική θέα από το Orrdalsklint
Στο δρόμο της επιστροφής σταματήσαμε στη τοπική Stallhagen Brewery. Δοκίμασα διάφορες μπύρες (μιας και δεν οδηγούσα) και φάγαμε μεσημεριανό. Στην πίσω πλευρά της μπυραρίας βρίσκεται και κάτι σαν λίμνη και γενικά το περιβάλλον είναι πολύ ήσυχο και ενδείκνυται για να ξαποστάσει κανείς (εμείς βέβαια πέσαμε σε ένα τρελό παρεάκι μεσήλικων μηχανόβιων που μόνο ήσυχοι δεν ήταν αλλά τί να κάνεις).
Μετά κι από αυτό επιστρέψαμε στο Mariehamn και είπαμε να κάνουμε μια βόλτα και στη πόλη. Η αλήθεια είναι ότι δε λέει και πάρα πολλά και εκτός από κάτι ναυτικά μουσεία και κάτι τέτοια δε θα έλεγα ότι πολυαξίζει. Οπότε δε θα συνιστούσα στον υποψήφιο ταξιδιώτη να κάτσει μόνο εκεί…
Συνοψίζοντας θα μπορούσα να πω ότι έμεινα αρκετά ευχαριστημένος από αυτό το ταξίδι στα Åland. Οι απόστάσεις μεταξύ των περιοχών είναι αρκετά μικρές και πολύ βοηθητικό στη περίπτωσή μας ήταν και το γεγονός ότι οι δρόμοι ήταν αρκετά έρημοι. Φαντάζομαι ότι τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά κατά τη τουριστική περίοδο όπου θα πετάγονται από παντού πεζοί, ποδηλάτες, σκυλιά, γατιά.. Όσον αφορά στο τοπίο, ο συνδυασμός έντονου θαλασσινού στοιχείου με κλασική σκανδιναβική χλωρίδα (κωνοφόρα και γενικά πολύ πράσινο) μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Επιπλέον, η περιοχή έχει πλούσια ιστορία (και άγνωστη φαντάζομαι στους περισσότερους νότιους) οπότε μάθαμε και διάφορα νέα πράγματα που αγνοούσαμε. Κλείνοντας, παρόλα τα παραπάνω θετικά δε μπορώ να πω ότι θα συνιστούσα σε κάποιον να μείνει για περισσότερες από 4-5 μέρες,εκτός βέβαια κι αν ο σκοπός του είναι να χαλαρώσει χωρίς πολλά πολλά…
Χάρτης των Åland με τις επιμέρους περιοχές που επισκεφήκαμε
Η ζωή του Καρόλου ήταν ταραχώδης και τον περισσότερο καιρό της βασιλείας του τον πέρασε οδηγώντας ο ίδιος τον στρατό της Σουηδίας σε σημαντικές νίκες παρόλο που αριθμητικά ήταν πολύ μικρότερος αυτών των αντιπάλων του.